Agama Błotna

Agama błotna często jest też nazywana agamą chińską, wodną czy zieloną. Zwykle dożywają 15-20 lat, jednak przy dobrej opiece mogą żyć nawet dłużej. W hodowlach amatorskich są jeszcze dość rzadkimi zwierzętami, chociaż ostatnio coraz częściej można je spotkać w sklepach zoologicznych. Oswojone są bardzo spokojne w stosunku do człowieka i rzadko przejawiają agresję. Dobrze chowane są bardzo wdzięcznymi, dość sporymi podopiecznymi, którzy w terrarium mogą przeżyć wiele lat, ciesząc oko hodowcy swym pięknym, jaskrawozielonym ubarwieniem i smukłą sylwetką. Agama błotna występuje w rejonie od południowych Chin po Tajlandię. W naturalnym środowisku możemy ją spotkać nad gęsto porośniętymi roślinnością brzegami rzek, gdzie zazwyczaj wyleguje się na gałęziach drzew, zażywając słonecznych kąpieli. W razie niebezpieczeństwa jaszczurki te potrafią skoczyć z dużej wysokości do wody, nie wyrządzając sobie przy tym żadnej krzywdy. Są świetnymi pływakami i gdy znajdą się w wodzie zaczynają pływać, machając na boki swoim długim ogonem, trzymając przy tym nogi ściśle przylegające do ciała. Potrafią również, podobnie jak agamy kołnierzaste i bazyliszki, biegać na tylnych nogach. Muszą mieć jednak do tego bardzo dużo przestrzeni, a w naszych małych terrariach jest to zazwyczaj niemożliwe. Na wolności agamy żyją w małych grupkach, samiec z kilkoma samicami. Można wtedy u nich zaobserwować wyraźną hierarchię - w terrarium władzę sprawuje dominujący samiec. Zajmuje on zazwyczaj najwyższe gałęzie, skąd może patrzeć na stadko swoich samic i potrząsać głową, dając do zrozumienia innym samcom, że ten teren należy do niego i nie wolno się tam zbliżać. Samice są z reguły spokojniejsze. W przeciwieństwie do samców tolerują osobniki tej samej płci i zajmują niższe gałęzie. Z wyglądu agama błotna przypomina trochę legwana zielonego. Jest to największa jaszczurka ze wszystkich agam, wyrośnięte osobniki mogą osiągać nawet 100cm długości. Przeciętnie jednak samce nie przekraczają 90cm, a samice mają około 70cm. Kolor skóry może mieć różne odcienie zieleni, od jasnej oliwkowej, do ciemnej morskiej. Na grzbiecie jest nieco szarawy. Gardło ma kolor od jasno-żółtego poprzez pomarańczowe do czerwonego. W poprzek tułowia biegną turkusowe paski. Ogon jest bocznie spłaszczony i stanowi dwie trzecie długości agamy. W poprzek przedzielają go na przemian brązowe i zielono-żółte pasy. Gdy agama czuje się zagrożona może nim uderzyć napastnika, pomaga jej także w utrzymywaniu równowagi i podczas pływania. Na grzbiecie, od głowy aż do ogona, biegnie niewysoki grzebień, który zazwyczaj jest wyższy u samców, a mniej widoczny u samic. Agama błotna posiada bardzo mocne, dobrze umięśnione, tylne łapy, dzięki czemu może bez problemu wspinać się na drzewa i biegać na 2 nogach. Każda kończyna posiada 5 palców, z czego każdy zaopatrzony jest w bardzo ostry pazurek (trzeba uważać podczas brania agamy na ręce, ponieważ można zostać mocno podrapanym). Głowa ma kształt trójkątny. Szczęka zaopatrzona jest w małe i zaostrzone zęby, które pomagają w przytrzymywaniu pokarmu. Ugryzienia agam mogą być bardzo bolesne. Język jest lepki i na końcu rozdwojony.
w terrarium agamy można wykorzystać zarówno wytrzymałe, żywe rośliny jak i ich imitacje
Jaszczurki te wymagają terrarium o dużej przestrzeni wewnętrznej (są bardzo ruchliwe i lubią sobie pobiegać) oraz odpowiedniej wysokości ze względu na nadrzewny tryb życia. Odpowiednie wymiary dla 3 osobników (samiec i 2 samice) to 200/70/150cm (długość/szerokość/wysokość), trzeba jednak pamiętać, że im terrarium jest większe, tym lepsze. Oczywiście dla młodych osobników wymiary powinny być o wiele mniejsze, gdyż w za dużym terrarium agama może mieć problemy ze znalezieniem pokarmu, a samemu hodowcy również będzie ciężko zajmować się zwierzęciem. Dla 20cm agamki w zupełności wystarczy terrarium o wymiarach 60/40/60cm. Pomieszczenie powinno rosnąć wraz z jaszczurką i w ciągu jej życia zostaje zmienione 2-3 razy. Ponieważ w terrarium trzeba utrzymywać dość wysoką wilgotność, najlepszym materiałem na jego budowę będzie szkło. Można również zrobić je z drewna, wtedy jednak trzeba je dodatkowo zabezpieczyć przed wilgocią. Ponieważ agamy b. pochodzą z dość ciepłych i wilgotnych obszarów potrzebują terrarium tropikalnego. Temperatura powinna wynosić około 27-30°C w dzień, a pod promiennikiem ciepła może dochodzić nawet do 35°C. Gdy w terrarium jest za ciepło agamy przybierają ciemne barwy i szukają schronienia przed upałem wśród roślin. Temperatura wody powinna wynosić około 24°C, ponieważ gdy jest zbyt zimna, jaszczurki nie chcą do niej wchodzić. W nocy wystarczy temperatura pokojowa (22-24°C).Wilgotność wysoka, w dzień około 70%, w nocy może dochodzić nawet do 90%. Gdy jest zbyt niska może dojść do przesuszenia skóry, co powoduje między innymi wypadanie kolców z grzebienia i problemy z wylinką.
większość czasu agama spędzać będzie na konarach i półkach terrarium
Urządzając terrarium dla agamy powinniśmy wzorować się na jej naturalnym środowisku. Na główny wystrój powinny się więc składać liczne, rozgałęzione konary, najlepiej nieokorowane, wyglądają wtedy naturalniej i przydają się jaszczurce podczas zrzucania wylinki. Nad takimi gałęziami powinna być zawieszona lampa grzewcza (lub więcej, w zależności od wielkości terrarium), pod którą agama będzie się wygrzewać. W terrarium powinna znajdować się również świetlówka wydzielająca promieniowanie UV (jeśli się go nie zapewni jaszczurka może nabawić się krzywicy). Można ją kupić w dobrym sklepie zoologicznym. Bardzo przydatny w terrarium jest również podgrzewany, duży zbiornik wodny. Pomaga on utrzymywać odpowiednią wilgotność, a agamy chętnie z niego korzystają, załatwiając w nim potrzeby fizjologiczne. Musi być na tyle głęboki, aby agama mogła się w nim spokojnie zanurzyć i stanąć, opierając się łapami o dno. Ścianki terrarium najlepiej jest czymś wyłożyć, np. korą lub korkiem, ponieważ jaszczurki często, gdy się czegoś przestraszą, uciekają i nie zauważając szyby rozbijają sobie o nią pysk, a rany dość długo się goją. Poza tym ścianki terrarium wyłożone korą zwiększają powierzchnię życiową jaszczurek, moja agama bardzo lubi się po niej wspinać i czasem nawet spędza tam noc. Dobrze, gdy terrarium jest dość gęsto obsadzone roślinnością. Zwiększa to estetykę terrarium, a zwierzęta na pewno mają również o wiele lepsze samopoczucie. Rośliny pomagają w utrzymaniu wysokiej wilgotności. Jednak wybierając rośliny do terrarium należy uważać, aby były one mocne, ponieważ delikatne prędzej czy później zostaną zniszczone przez agamy. Należy również wziąć pod uwagę ich wymagania co do wilgotności, temperatury i oświetlenia. Powinno się unikać trujących roślin, gdyż pomimo tego, że agamy błotne jedzą głównie pokarm pochodzenia zwierzęcego, to czasami nie pogardzą również świeżą zieleniną. Jako ściółki w terrarium można użyć ziemi lub torfu. Dobrze utrzymują wilgotność, jednak, gdy wyschną, zaczynają pylić. Kupując ziemię lub torf w kwiaciarni należy uważać, aby nie było w nich żadnych nawozów sztucznych, ponieważ połknięte przez jaszczurkę mogą jej zaszkodzić. Piasek nie nadaje się, ponieważ połknięcie go przez agamę również może się źle skończyć. Poza tym nie wygląda zbyt dobrze w terrarium tropikalnym. Moim zdaniem najlepszą ściółką do terrarium jest kostka kokosowa. Bardzo dobrze trzyma wilgotność i wygląda naturalnie. Po zamoczeniu 1kg kostki w wodzie otrzymujemy kilka litrów podłoża.
Na wolności agamy błotne żywią się różnymi drobnymi owadami, ślimakami, rybami, dżdżownicami i małymi bezkręgowcami. Ich dieta jest bardzo zróżnicowana i bogata w witaminy. W hodowli niestety ich jadłospis nie jest już tak urozmaicony, a pokarm trzeba uzupełniać w różne preparaty witaminowe i wapń (do jego przyswajania potrzebna jest witamina D3, a do jej wytworzenia konieczne jest promieniowanie UV) Szczególnie ważne jest to w przypadku młodych osobników, które są bardziej narażone na różne choroby i gdy nie zapewni im się wapnia bardzo szybko mogą dostać krzywicy. Młode osobniki karmimy codziennie, starsze (około 40cm), co około 2-3 dni. Należy dać jaszczurce jeść tyle ile chce, należy jednak uważać, by jej nie przekarmiać, gdyż to może być również powodem chorób. Żywienie w niewoli W niewoli agamy chętnie jedzą świerszcze, karaczany, mączniki, drewnojady, szarańcze, muchy, dżdżownice, ryby, noworodki mysie oraz ślimaki. Im dieta bardziej urozmaicona, tym lepiej dla zdrowia naszego podopiecznego. Na niektóre pokarmy trzeba jednak uważać, ponieważ podawane w zbyt dużej ilości mogą zaszkodzić. Mączniki i drewnojady mają bardzo twardy pancerz chitynowy, który jest ciężkostrawny dla jaszczurek. Dlatego nie powinno się ich zbyt często podawać, a najlepiej skarmiać tylko osobniki będące świeżo po wylince, którym pancerzyk nie zdążył jeszcze stwardnieć. Należy również uważać z dżdżownicami. Zakompostowniki (dżdżownice) sprzedawane w sklepach wędkarskich trzymane są w małych opakowaniach w bardzo dużych ilościach. Z tego powodu napakowane są własnymi odchodami i przed podaniem ich jaszczurce należy dzień przetrzymać je bez ściółki, aby się przeczyściły. Pokarm ten jest bardzo bogaty w wapń, nie należy jednak ich również zbyt często podawać, ponieważ śluz, którym są pokryte, jest toksyczny. Także muchy nie powinny być jedynym składnikiem diety agamy, ponieważ jest to praktycznie sama, bezwartościowa chityna. Uwaga: W żadnym wypadku nie wolno dawać agamie do jedzenia larw much sprzedawanych w sklepach wędkarskich. Posiadają bardzo twarde pancerzyki chitynowe, które są ciężkostrawne dla jaszczurki. Poza tym jeśli larwa zostanie w całości połknięta, to zanim umrze może z łatwością swoim aparatem gębowym poprzecinać przewód pokarmowy gada. Takie przypadki kończą się śmiercią! Owady złapane na wolności W lato menu naszych podopiecznych można wzbogacić o plankton łąkowy. Pokarm taki jest szczególnie wartościowy, ponieważ takie zwierzęta, mieszkając w naturze, mają bardzo urozmaicone pożywienie i są bogate w witaminy. Głównie będą to koniki polne, pasikoniki, pająki, ćmy i inne owady. Należy unikać zwierząt posiadających żądła takich jak osy czy trzmiele. Owady można łapać tylko na czystych, oddalonych od zanieczyszczonych dróg, łąkach. Pokarm roślinny Jako urozmaicenie daje się również pokarm roślinny, pomimo że agamy to zwierzęta preferujące pokarm zwierzęcy. Podajemy im (przed tym dokładnie umyte i osuszone) drobno pokrojone liście, owoce i warzywa. Nie wolno im jedynie podawać kapusty i sałaty (mogą być powodem biegunek), rabarbaru, szczawiu (jego kwas powoduje odwapnienie organizmu).
Płeć można rozpoznać dopiero u starszych agam, mających około 18 miesięcy. Samiec jest większy i mocniejszy z budowy. Jego grzebień jest wyższy, a głowa bardziej szeroka. Nasada ogona jest poszerzona i występują na niej dwie wypukłości, ponieważ znajduje się tam podwojony narząd kopulacyjny - półprącie (hemipenes). U samca są również o wiele bardziej uwidocznione pory udowe. Rozmnażanie na wolności Okres godów przypada dla agam od grudnia do stycznia. Samica składa około 8-12 jaj i zagrzebuje je w wilgotnym podłożu na głębokość około 20cm. Rozwój zarodkowy w temperaturze 27-30deg;C trwa 65-101 dni. Małe agamki, po wykluciu, tworzą grupy i żyją w nich aż do osiągnięcia dojrzałości płciowej. Rozmnażanie w niewoli Agamy błotne osiągają dojrzałość płciową po 2 latach, przy długości około 50cm. Należy jednak wziąć pod uwagę to, że tak młode osobniki nie powinny się jeszcze rozmnażać, ponieważ może dojść do śmierci samicy, która zbyt szybko zajdzie w ciążę. Dlatego do rozmnażania wybiera się osobniki starsze, zdrowe i dobrze odżywione. Aby pobudzić agamy do rozmnażania należy je najpierw przezimować. W tym celu obniżamy temperaturę w terrarium do około 24°C w dzień i 20°C w nocy, a oświetlenie skracamy do 10 godzin dziennie. Takie warunki utrzymujemy przez 2 miesiące, po tym czasie klimat musi wrócić do normy. Po zimowaniu agamy powinny rozpocząć aktywność płciową. Samiec zaczyna gonić samicę. Podczas kopulacji chwyta ją za kark, co powoduje niewielkie rany. Powinny się bez problemu same zagoić jednak, gdy są większe należy je czymś odkazić np. rywanolem. Po około 60 dniach od zapłodnienia samica składa w podłożu do 16 jaj (zazwyczaj jest o wiele mniej). Należy je stamtąd szybko usunąć, gdyż mogą zostać zniszczone przez agamy. Przy przenoszeniu do inkubatora należy jednak uważać, by nie obracać jaj, gdyż mogłoby to spowodować śmierć zarodka. Jako ściółki w inkubatorze można użyć mieszanki torfu z piaskiem. Jednak zdaniem większości hodowców najlepszym substratem jest vermiculit. Należy starać się utrzymywać stałą temperaturę oraz wilgotność. Trzeba codziennie spryskiwać podłoże letnią wodą, uważając by nie spryskiwać przy tym jaj, gdyż ich zmoczenie może spowodować zepsucie. Przy temperaturze 29°C inkubacja trwa około 60-70 dni.
OswajanieAgamy pochodzące z hodowli zazwyczaj są przyzwyczajone do obecności człowieka, nie stresują się w jego obecności i z łatwością dają się oswoić. Gorzej jest, gdy jaszczurka pochodzi z odłowu. Takie osobniki zwykle po zbliżeniu się człowieka do terrarium zrywają się do panicznej ucieczki i za nic nie dają się złapać. W takim przypadku najlepsze będzie stopniowe, bezstresowe oswajanie. Z początku powinniśmy przyzwyczaić jaszczurkę do naszej obecności, obserwując terrarium i wykonując w nim codzienne czynności. Po pewnym czasie agama powinna się do nas przyzwyczaić i tolerować naszą obecność. Wtedy można zacząć próby karmienia z ręki. Nie należy przejmować się, gdy za pierwszym razem agama na widok zbliżającej się ręki ucieknie, lecz należy próbować aż do skutku. Z czasem agama pozna, że ręki nie należy się obawiać, i zacznie przyjmować pokarm. Moja agama z chęcią zjada noworodki mysie prosto z ręki, można nawet powiedzieć, że "oblizuje palce". Całkowicie oswojone agamy z radością biegają po opiekunie, najczęściej wdrapując się na jego głowę, którą traktują jak punkt obserwacyjny, bądź przesiadują na nim, mając pazurki wczepione w jego ramię. Spacery po domu Agamy błotne należą do bardzo żywiołowych i ruchliwych jaszczurek. Oswojone osobniki uwielbiają spacery po opiekunie i po domu. Moja agama potrafi godzinami siedzieć przy szybie i drapać w nią, domagając się wypuszczenia. Należy im więc zapewnić codzienne, przynajmniej kilkunastominutowe wypady "w teren", ponieważ terrarium i tak jest przeważnie za małe, aby jaszczurki mogły zaspokoić swoją potrzebę ruchu. Jednak przed wypuszczeniem zwierzęcia należy sprawdzić pokój pod względem bezpieczeństwa. Nie powinno tam być przedmiotów, z których agama mogłaby spaść, wchodząc na nie. Trzeba również sprawdzić, czy przy meblach są jakieś szpary, w które agama mogłaby się wcisnąć. Kuchnia, ze względu na szkodliwe opary i niebezpieczne dla agamy urządzenia takie jak kuchenka, nie nadaje się na miejsce spacerów. Należy również uważać, by inni domownicy nie nadepnęli przez przypadek agamy, oraz pilnować, by nie została zaatakowana przez inne zwierzęta domowe, takie jak pies czy kot. Wypuszczona na spacer agama zwiedza każdy kąt pomieszczenia, często próbując wdrapać się na jego najwyższe punkty, lub szukając szczelin za meblami. Jaszczurki z radością przeskakują z mebla na mebel i uciekają przed opiekunem, unikając powrotu do terrarium. Często agamy znajdują sobie swój ulubiony kącik, w przypadku mojej jest to ciepły monitor, na którym uwielbia przesiadywać. Zazwyczaj również agamy korzystają z tego, że są poza terrarium i załatwiają swoje potrzeby fizjologiczne na podłodze bądź łóżku cierpliwego terrarysty. Wypuszczać na spacery można oczywiście tylko większe (około 40cm długości) i oswojone osobniki. Małe agamki mogłyby bardzo łatwo zginąć w pokoju i wyziębić, co mogłoby się skończyć tragicznie dla naszego podopiecznego. Łączenie W terrarium najlepiej jest trzymać samca z kilkoma samicami. Można wtedy zaobserwować wiele ciekawych zachowań gadów związanych z życiem w grupie. W żadnym wypadku nie można trzymać w tym samym pomieszczeniu dwóch samców, ponieważ dojdzie między nimi do zaciekłych walk, a dominant będzie wciąż dręczył słabszego. W rachubę wchodzi również chów kilku samiczek w jednym terrarium. Zamiast innej agamy możemy jednak wybrać inne zwierzę, choć z reguły mieszanie gatunków nie jest zbyt dobrym pomysłem. Jako współlokator dla agamy nadaje się legwan zielony, bazyliszek płatkogłowy, felsuma madagaskarska. Łącząc agamy z innymi gatunkami należy się kierować głównie wymaganiami środowiskowymi, porą aktywności oraz wielkością przyszłego lokatora. Małe zwierzęta mogą zostać pożarte przez dużą jaszczurkę. Może być również tak, że zwierzęta będą rywalizować o pokarm lub przeszkadzać sobie, gdy np. wybierzemy aktywnego nocą gekona toke. Dlatego też, gdy chcemy łączyć różne gatunki należy zapewnić jak największe terrarium. W żadnym wypadku nie można wybierać na towarzyszy jaszczurek węży, ponieważ nawet, jeśli wąż nie jest w stanie zjeść agamy, to obydwa zwierzaki będą się bardzo stresować swoją obecnością.